موجهای سرمایی از رویدادهای فرین دمایی هستند که در آنها مقادیر غیرمعمول دمای کمینه مشاهده م یشود .این موجها در دوره سرد سرما و در دوره گرم سال خنکی هوا را در پی خواهند داشت. هدف از پژوهش حاضرر مطالعر ه موجهای سرمایی- خنک ایران و تحلیل همدید الگوهای گردشر ی ایجادکننرد ه آن اسرت. ازا یر نرو، برا اسرتااده از دادههای کمینه دمای روزانه ( )ECMWF- ERA-Interimدر دوره 5099-5002و محاسبه نمره استاندارد آنهرا ، ناهنجار یهای کمتر از -9بهعنوان روزهای دارای موج سرمایی و خنک شناسایی شد. با استااده از دادههای فشرار تراز دریا در روزهای دارای موجهای سرما و خنک و همچنین روش تحلیل خوشره ای سلسر ل همراتبری ، پرن خوشره ب هعنوان الگوهای بهاره، تابستانه، پاییزه، اواخر پاییز- اوایل زمستان، و زمستانه استخراج شد. موجهای سررما یی و خنک ایران در بیشتر موارد از فرارفت هوای سرد از طریق جریانات ورودی از سمت شمال، شمال شرر ، و شرمال غرب ناشی م یشوند. این جریانات حاصل استقرار پُرفشار بر روی سرزمینهرای همسرایه هرای شرمالی از شرمال دریای سیاه تا شمال شر دریای خزر هستند. در الگوهای اول و دوم (بهاره و تابستانه)، علاوه بر وجود سامانههای پُرفشار در موقعیتهای ذکرشده، شیب فشاری ناشی از حضور کمفشارهای سطحی در نیمه جنروبی در ایرن زمران جریانات شمالی را سبب شده است.
