حبیب شهبازی گیگاسری

یکی از معضلات کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشکل ازدحام خودرو در معابر می‌باشد. حل مشکلات ترافیکی بویژه تراکم خودرو، یکی از دغدغه‌های مسئولین شهری و دولت‌ها است. برای مدیریت تقاضای حمل‌ونقل شهری و کاهش ازدحام در معابر روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی (اتوبوس و مترو) و ایجاد انگیزه برای شهروندان به استفاده از آن، می‌باشد. برای ایجاد انگیزه استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی، علاوه بر ایجاد جذابیت‌های فیزیکی، نیاز به ایجاد انگیزه‌های اقتصادی است. به منظور ایجاد انگیزه اقتصادی، کرایه بایستی کمتر از ناوگان حمل‌ونقل بخش خصوصی باشد. لذا می‌بایست بخشی از هزینه متوسط حمل‌ونقل عمومی توسط دولت به عنوان یارانه کرایه، تأمین گردد تا کرایه پرداختی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی توسط شهروندان کمتر از ناوگان حمل‌ونقل بخش خصوصی باشد. مسئله اصلی در مبانی علم اقتصاد، تعیین سطح بهینه این یارانه به نحوی که رفاه نسبی ناشی از کاهش ازدحام را حداکثر کند، است. بنابراین در این مطالعه به بررسی و تعیین سطح بهینه یارانه کرایه ناوگان حمل‌ونقل عمومی کلانشهر تهران در سال 1395 (اتوبوس و مترو) پرداخته می‌شود که تاکنون در کشور مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. بر اساس نتایج، سطح بهینه یارانه کرایه اتوبوس از 3/0 تا 3/32 درصد و سطح بهینه یارانه مترو 02/0 تا 52/38 درصد در شهر تهران بدست آمده است. همچنین نتایج بیانگر آن است که با افزایش کشش هزینه متوسط استفاده از معابر، سطح بهینه یارانه کرایه مترو و اتوبوس افزایش می‌یابد. بنابراین با تغییر سطح یارانه موجود به یارانه بهینه و بطور همزمان مدیریت هزینه‌های جاری اتوبوس و مترو و ارتقای کمی و کیفی آن، علاوه بر کاهش هزینه‌های جاری، سفرهای درون‌شهری بصورت مدیریت‌شده خواهد شد و می‌توان امیدوار بود معضل ترافیک در تهران حل گردد.