حافظ مهدنژاد

پیشران‌های اجتماعی، زمینه را برای جذب نخبگان و تحقق‌پذیری شهر دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از پارادایم‌های مهم شهر آینده فراهم می‌آورد. هدف پژوهش حاضر، سنتز ادبیات گسترده پیشران‌های اجتماعی تأثیرگذار در توسعه هاب‌های نوآوری و دانش‌بنیان شهری جهت ارایه مدل مفهومی یکپارچه و جامع آن است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه‌ای و روش آن کیفی است. جامعه آماری شامل پژوهش‌های منتشره در بازه زمانی دهه 1990 تا سال 2022 به تعداد 1223 مأخذ است. ابتدا 892 منبع با بررسی عنوان و 156 منبع با بررسی چکیده حذف، سپس محتوای 175 منبع به‌طور کامل بررسی و تحلیل و 43 مقاله جهت تجزیه‌وتحلیل نهایی انتخاب گردید. برای سنجش میزان پایایی از ضریب کاپای کوهن استفاده شد و نتایج آن معادل 733/0 با سطح معناداری 000/0 بوده که بیانگر پایایی مناسب پژوهش است. بر اساس نتایج پژوهش، پیشران‌های اجتماعی هاب‌های نوآوری و دانش‌بنیان شهری دارای پنج مقوله متمایز و درهم‌تنیده متشکل از حس مکانی، سرمایه اجتماع، یکپارچگی اجتماعی، رفاه اجتماعی و توسعه اجتماعی-فرهنگی می‌باشد. نوآوری و دانش‌بنیان شهری دارای 10 بعد (مشتمل بر احساس تعلق به اجتماع، ساختار اجتماعی، زیرساخت کارکنان دانش، رفاه، ساختار اجتماع، سرمایه انسانی اشتراک مبنا، شکل، تصویر، کارکرد و محیط) و 31 مؤلفه است. همچنین در مجموع، هاب‌های نوآوری و دانش‌بنیان شهری دارای 115 شاخص است. مقوله یکپارچگی اجتماعی، 24 درصد مجموع شاخص‌ها را در برمی‌گیرد. سایر مقوله‌ها متشکل از حس مکانی، سرمایه اجتماع، توسعه اجتماعی-فرهنگی و رفاه انسانی به ترتیب 33، 20 درصد، 12 درصد و 11 درصد مجموع شاخص‌ها را شامل می‌شوند.