بهرهگیری از فضاهای پیراشهری به‌عنوان کالاهای استراتژیک و مقرونبهصرفه جهت توسعۀ خوشههای نوآوری، شهرها را به سمت تحقق توسعۀ پایدار و اکوسیستم نوآور بر مدار اقتصاد دانشبنیان رهنمون میسازد. هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج مراحل تکوین و توسعۀ خوشههای نوآوری جهت کاربست آن در فضاهای پیراشهری است. روش پژوهش حاضر، از لحاظ ماهیت، کیفی، ازنظر هدف، کاربردی-توسعهای و از نوع مطالعات ثانویه با رویکرد مرور سیستماتیک ادبیات منطبق بر فرآیند هشت مرحله‌ای اوکلی(2015) است. جامعۀ آماری شامل مقالهها، کتابها و پایاننامههای مربوط به خوشههای نوآوری شهری، از سال 2000 تا 2023 است. حجم نمونه شامل 32 منبع میباشد. بر اساس نتایج پژوهش، بیشترین منابع پژوهش مربوط به سالهای 2018-2023 ( 62 درصد منابع) و پایگاههای دادهای ساینس دایرکت و اشپرینگر است(به ترتیب 28 و 22 درصد منابع). بر اساس نتایج حاصل از تحلیل منابع، 113 کد بر تکامل و توسعۀ خوشههای نوآوری شهری جهت کاربست آن‌ها در فضاهای پیراشهری تأثیرگذار هستند که در 26 مقوله مشتمل بر برنامهریزی راهبردی، پیشنیازها، سازمانی، مدیریت، ساختار جمعیت، محیط فرهنگی، خدمات، مدیریت دولت، الزامات فرهنگی، زیرساخت اقتصادی، مالی، ساختار صنعتی، انباشت صنعتی، سطح اقتصادی، نوآوری فناورانه، موقعیت جغرافیایی، ارتباط صنعت-دانشگاه، مقیاس شهر، محیط اکولوژیک، طراحی و محیطی طبقه‌بندی‌شده‌اند. این مقوله‌ها در هشت کد محوری متشکل از نهادی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، انباشت جغرافیایی و فضایی، زیرساخت و غیره طبقه‌بندی‌شده‌اند. مراحل توسعه و تکوین خوشههای نوآوری شامل مرحله پیشخوشه و ظهور خوشه، راهاندازی، فاز رشد خوشۀ پسین، پایداری، زوال و درنهایت سازگاری خوشهای، جهش یا فرسودگی است.
