زهره مریانجی

مقدمه: رشد و توسعه شهرها و ازدیاد جمعیت و کاربریهای متنوع اراضی شهری موجب بروز معضلاتی برای جوامع شهری شده است. یکی از این معضلات پدیده جزایر حرارتی است که نتیجه افزایش دمای غیرعادی شهر نسبت به حومه اطراف آن است. اهداف: این تحقیق سعی دارد جهت دستیابی به یک نگرش کلی راجع به مکانیسم جزیره حرارتی، تغییرات دمای هوا و تغییرات دمای نقاط شهری را در مناطقی از شهر همدان با استفاده از تصاویر سنجنده ( TIRSماهواره لندست )8و مقایسه آن با دادههای واقعی سطح زمین از طریق روشهای آماری بررسی کند. مواد و روشها: تلفیق روشهای آماری و روش آنالیز تصاویر ماهوارهای در این تحقیق موردنظر بوده است لذا برداشت دمای نقاط مختلف از تصاویر ماهوارهای بر اساس روش رادیانس طیفی و مقدار درجه خاکستری پیکسلها در باند حرارتی و با استفاده از عکس معادله پلانک انجام شد. بر اساس رابطه حاکم بر دادههای واقعی دمای سطح زمین در ایستگاه هواشناسی و دادههای برداشتشده از تصاویر ماهوارهای طبق مدلهای متفاوت رگرسیون مشخص شد. بالاترین ضریب تعیین مربوط به سه روش همبستگی خطی، درجهدو و مکعبی بوده است؛ که از بین آنها روش رگرسیون مکعبی با کمترین خطا در سطح اطمینان 95درصد معنادار بوده است. نتیجهگیری: ضریب تبیین بالا ( 70درصد و بالاتر) نشان از وجود هماهنگی قابل قبولی بین اطلاعات تصاویر ماهوارهای و اطلاعات ایستگاه هواشناسی است. حداکثر اختلاف دادههای برداشتشده با دادههای واقعی ایستگاه سطح زمین در دمای حداقل و مربوط به سطوح بایر به مقدار 5/6درجه سانتیگراد و حداقل اختلاف مربوط به فضای سبز با 0/5درجه سانتیگراد است. اختلاف دما در مناطق مختلف شهر بیشتر مربوط به حداقل دما است. درحالیکه اختلاف درجه حرارت در مناطق با پوشش فضای سبز در شهر همدان با دادههای واقعی بیشتر در حداکثر دما دیده میشود. نتایج نشان داد که جزایر حرارتی همدان با ساختوساز و کاربری اراضی رابطه مستقیم دارد. تغییرات دمای نقاط مختلف شهر همدان نشان از ایجاد جزایر حرارتی در کاربریهای ساختمان و زمین بایر است. نتایج این تحقیق در مدیریت و برنامهریزیهای شهری و کاربری اراضی شهر همدان میتواند بهکاربرده شود