سمیه رفعتی الاشتی

سامانههای همرفتی میانمقیاس برای تعادل زمین ضروری بوده و موجب انتقال انرژی، گرما، رطوبت و اندازه حرکت در اتمسفر شده و از اینرو میتوان آنها را عوامل تعیین کنندهای در اقلیم منطقهای و جهانی در نظر گرفت. در این پژوهش به منظور بررسی ارتباط میان رخداد بارشهای شدید با سامانههای همرفتی در شمال ایران و نیز استخراج برخی ویژگیهای این سامانهها از تصاویر باند 9سنجندهی SEVIRIماهوارهی متئوست-) 8محصول سطح (1/5و دادههای بارش 6ساعته و 24ساعتهی 38ایستگاه همدید واقع در سواحل جنوبی دریای خزر در سال 2017استفاده شده است. عملیات پردازشی و تبدیل تصاویر ماهوارهای به تصاویر دمای درخشندگی و استفاده از آستانهی دمایی 228کلوین برای شناسایی ابرهای همرفتی عمیق در محیط نرم افزار Envi5.3و عمل رهگیری سامانههای همرفتی موثر بر بارشهای منطقهی مطالعه با رویکرد لاگرانژی و ثبت برخی مشخصات سامانهها مانند طول عمر، سطح در طول عمر، بیشینهی سطح، زمان حداکثر گسترش، نوع تشکیل و پایان )آنی، ادغام و تفکیک(، زمان و مکان تشکیل و پایان، سرعت حرکت سامانهها و ... با استفاده از معیار همپوشانی سطح در محیط نرم افزار ArcMap 10.3انجام گرفته است. در مجموع 103سامانهی همرفتی )در روزهای با بارش شدید و روزهای با بارش حداقل در 10ایستگاه طی 6ساعت( شناسایی شد که %71از آنها طبق تعریف در دستهی MCSها قرار گرفتند که نشان میدهد MCSها بخش قابل توجهی از سامانههای همرفتی موثر بر بارشهای منطقه در روزهای با معیارهای تعیین شده را تشکیل میدهند. همچنین با بررسی تصاویر ماهوارهای در روزهای با بارش شدید، MCSها تنها در %24از این روزها شناسایی شدند که بیانگر این است که MCSها در دورهی مطالعه سهم چندانی در رخدادهای بارشی شدید در سواحل جنوبی خزر نداشتهاند