نقش انگلستان در استعمار و استثمار کشورها، در دوره معاصر -به ویژه در کشورهای اسلامی و خاورمیانه- موضوع گسترده و غیر قابل پنهان است. نقش بی بدیل این کشور غربی در به استعمار کشیدن جهان به قدری است که زمانی این جمله که «آفتاب در بریتانیا غروب نمی‌کند»، مصطلح شده بود. بررسی نقش و عملکرد این کشور که به استعمارگر پیر مشهور است، یکی از موضوعات تحقیقی در حوزه مطالعات شرق‌شناسی و بیداری اسلامی است. این مقاله در تلاش است تا با بررسی مقالات مشهور سید جمال الدین اسدآبادی در نشریه عروالوثقی که خود سردبیری آن را در اختیار داشت، به ترسیم نقش انگلستان و نحوه عملکرد و ایفای نقش آن در پاره‌ای از کشورهای اسلامی چون مصر، سودان، مغرب و غیره بپردازد. اسدآبادی که نقش مؤثری در آگاهی بخشی ملت‌ها از خطر استعمار و تلاش برای ایجاد اتحاد و از میان برداشتن اختلاف‌ها در میان امت‌های اسلامی نموده است، در بخشی از مقالات خود به عملکرد و نقش انگلستان در به استعمار کشیدن کشورهای اسلامی پرداخته است. نتیجه نشان می‌دهد که نویسنده به نقش مخرّب انگلستان آگاه بوده و با آگاهی دقیق به ترسیم عملکردهای سودجویانه و استعماری و مکرآمیز انگلستان برای پیشبرد منافع و مقاصد خود پرداخته است. روش به کار رفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است.
