حافظ مهدنژاد

بافت های فرسوده به خاطر ویژگی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی-محیطی، به شدت مستعد وقوع جرم و بزهکاری هستند. بر همین مبنا، هدف پژوهش حاضر خوانش و اولویت­بندی مولفه­های تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر امن در بافت­های فرسوده شهری در پهنۀ مرکزی شهر تهران است. جامعۀ آماری شامل ساکنان بافت­های فرسودۀ مناطق 11 و 12 شهر تهران، است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 400 نفر است. از روش­های تحلیل عاملی تائیدی، بارتلت، آزمون کالموگروف- اسمیرنف، ماتریس ضرایب همبستگی و تحلیل مسیر، برای تحلیل داده­ها استفاده گردید. از نرم‌افزار LISREL8.8 برای تحلیل داده­ها استفاده گردید. بر اساس نتایج آزمون­های کیسر/ مییر/ الکین (برابر 66/0)، کفایت تعداد نمونه تایید و بر مبنای آزمون معناداری بارتلت (001/0P< ؛ 105 =df ؛ 040/738 =X2) فرضیه‌ نبود همبستگی بین متغیرها رد شده است. بر اساس یافته­های پژوهش، توزیع کلیه روابط موجود در مؤلفه­ها و متغیرهای پژوهش نرمال است. میزان آمارۀ T برای متغیرهای پژوهش مشتمل بر احساس امنیت، نورپردازی، معابر، الگوی فعالیت­ها و کاربری­ها، کیفیت محله­های مسکونی، فرم فضا، هویت شهروندان، تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی، اشتغال و مسکن به ترتیب برابر با 52/10، 29/8، 18/5، 62/9، 79/8، 88/9، 29/10، 11/7، 56/4، 61/9 و 69/8 است. با عنایت به مقدار آمارۀ T و سطح معناداری مناسب آنها(001/0)، این متغییرها بر تحقق­پذیری شهر امن در بافت­های فرسوده شهری در پهنۀ مرکزی شهر تهران تأثیر بارزی دارند. بر اساس مدل تحلیل مسیر، مولفه احساس امنیت با ضریب 20/0 بیشترین تأثیر را داشته و پس از آن مولفه­های نورپردازی، معابر، الگوی فعالیت­ها و کاربری­ها، کیفیت محله­های مسکونی، فرم فضا، هویت شهروندان، تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی و اشتغال با ضریب به ترتیب با ضریب 15/0، 14/0، 10/0، 09/0، 07/0، 06/0، 05/0، 03/0 و 04/0 در اولویت­های بعدی قرار دارند.