حافظ مهدنژاد

الگوی شهر 15 دقیقه ­ای بر برنامه­ ریزی شهری مبتنی بر نیازها و ترجیحات شهروندان، تشویق سفرهای کوتاه و فعالیت­ های محله مبنا تمرکز دارد. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی نظری تحقق­ پذیری شهر 15 دقیقه ­ای به‌مثابه الگوی مجاورت فعالیت­ ها و پیاده­ روگستری در برنامه­ ریزی شهری است. پژوهش حاضر از نوع توسعه ­ای-کاربردی و روش آن، کیفی با تأکید بر روش فراترکیب است. جامعۀ آماری مشتمل بر تمام پژوهش ­های انجام‌شده در خصوص شهرهای 15 دقیقه­ای در بازه زمانی 2016 تا 2022 می ­باشد. حجم نمونه شامل 38 مقاله و مستندی است که بر اساس اصول ده‌گانۀ برنامۀ مهارت ­های ارزیابی حیاتی انتخاب گردید. ابتدا 123 منبع یافت شد که 35 منبع با بررسی عنوان و 22 منبع با غربال­گری چکیده حذف، سپس محتوای 66 منبع ازلحاظ محتوا و کیفیت تحلیل و درنهایت، 38 منبع جهت تحلیل نهایی انتخاب گردید. بر اساس نتایج پژوهش، بیشترین فراوانی منابع مربوط به سال 2022 است (47 درصد منابع). حدود 81 درصد از منابع مربوط به سال­های 2022 و 2021 می ­باشد. 16 درصد از منابع انتخاب‌شده مربوط به سال‌های 2020 و 2019 است. ازلحاظ گونه شناسی منابع، 79 درصد منابع از نوع مقاله­ های علمی چاپ‌شده است (تعداد 30 مورد). ازلحاظ نوع پژوهش، تعداد پژوهش­ های کمی، کیفی و آمیخته به ترتیب 21، 13 و 4 مورد است. نتایج بیانگر 79 کد استخراجی است که در هفت مقوله متشکل از ارکان (مجاورت، تراکم، تنوع و همه‌جا گستری)، کارکردهای اساسی، انقلاب دیجیتالی شدن، ملاحظات زیست‌محیطی و تغییر اقلیم، زیرساخت­ های انطباقی و ترکیبی، انسجام و دربرگیرندگی اجتماعی و شاخص ­های کمی طبقه‌بندی‌شده‌اند. برای کنترل مفاهیم استخراجی و پایایی پژوهش از شاخص کاپا استفاده‌شده است. مقدار این شاخص در پژوهش حاضر، برابر با 761/0 در سطح معناداری 000/ 0 است که نشان‌دهندۀ پایایی مناسب نتایج پژوهش (بالاتر از 6/0) می­ باشد.