حافظ مهدنژاد

استان اصفهان­، به عنوان صنعتی­ترین استان کشور در مدت یک دهۀ گذشته شناخته می­شود و به همین خاطر به یکی از مهاجرپذیرترین استان­های کشور تبدیل شده است. این مهاجرت بی­رویه و کنترل نشده پیامدهای نامطلوبی از جمله حاشیه­نشینی و تشکیل محله­های فقیرنشین را به دنبال داشته است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، تحلیل فضایی و پهنه­بندی محله­های فقیرنشین کلان­شهر اصفهان بر اساس شاخص­های کالبدی جهت برنامه ریزی بهتر برای ساماندهی، توانمندسازی و افزایش کیفیت زندگی آنها است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. داده­های پژوهش از بلوک­های آماری(1395) مرکز آمار ایران تهیه شده­اند. روش­های آماری مورد استفاده برای تحلیل داده­ها، مشتمل بر AHP ، تاپسیس (Topsis) وHotspot است. بر اساس یافته­های پژوهش، شاخص­های قدمت بنا(با امتیاز 246 %)، ریزدانگی(با امتیاز 192/0) و تسهیلات(با امتیاز 181/0) تأثیر بیشتری در شکل­گیری پهنه­های فقر در کلان­شهر اصفهان را داشته­اند. شاخص­های قدمت بنا و تعداد اتاق به ترتیب بیشترین و کم­ترین ضریب تاثیر را داشته­اند. بر اساس شاخص نهایی وضعیت فقر از لحاظ شاخص­های کالبدی، 30 محله(16/15 %) دارای کیفیت مناسب، 35 محله(23/18 %) دارای کیفیت نسبتاًمناسب، 38 محله(79/19 %) در وضعیت متوسط، 45 محله (44/23 %) در وضعیت نسبتاً نامناسب و در نهایت 22 محله معادل 46/11 % از کل محله­ها در وضعیت نامناسبی قرار دارند. در واقع، حدود 35% از محله­های کلان­شهر اصفهان در وضعیت نامناسبی قرار دارند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که محله­های دارای ارزش های بالاتر از میانگین در مرکز و تا حدودی در جنوب شهر و محله­های دارای ارزش پایین­تر از میانگین در شرق کلان­شهر اصفهان قرار گرفته اند.