فرشاد محمدیان

با توجه به اهمیت استراتژیک تولید جو در بخش دامی کشور، مطالعه حاضر با هدف تحلیل کارایی فنی جوکاران آبی شهرستان اسدآباد و تعیین مولفه‌های مختلف اثرگذار بر آن با رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و بکارگیری الگوی رگرسیونی توبیت صورت گرفته است. اطلاعات مورد نیاز به روش طبقه‌بندی تصادفی و تکمیل 180 پرسشنامه در سال زراعی 99-1398 جمع‌آوری شده است. نتایج مطالعه نشان داد که میانگین کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس به‌ترتیب 3/79، 5/82 و 1/96 درصد و 63 درصد در بازده افزایشی نسبت به مقیاس، 25 درصد در بازده کاهشی و تنها 12 درصد کشاورزان شهرستان در مقیاس بهینه (بازده ثابت نسبت به مقیاس) فعالیت می‌کنند که پیشنهاد افزایش مقیاس تولید در جهت افزایش کارایی منطقی به‌نظر می‌رسد. همچنین بیشترین اثرگذاری معنادار در کارایی فنی و مدیریتی به‌ترتیب مربوط به متغیرهای تجربه، تحصیلات سرپرست خانوار، تعداد قطعات زمین و تنوع کشت و در کارایی مقیاس به‌ترتیب مربوط به متغیرهای تعداد قطعات زمین، مالکیت تراکتور و ادوات کشاورزی و تحصیلات سرپرست خانوار است که حاکی از نقش پررنگ و اهمیت بالای این متغیرها در بهبود کارایی تولید است. لذا، اتخاذ سیاست‌هایی جهت یکپارچه‌سازی و جلوگیری از خرد و پراکنده‌شدن اراضی نظیر تشویق به فعالیت‌های گروهی و ایجاد شرکت‌های تعاونی تولید، اعطای تسهیلات در جهت مکانیزه نمودن مزارع، ارائه آموزش‌های مناسب و کاربردی به کشاورزان و بالا بردن سطح سواد کشاورزی، انتقال تجربیات کشاورزان پیشرو به کشاورزان کم تجربه و همچنین تشویق به متنوع‌سازی کشت محصولات زراعی در افزایش کارایی فنی تولید محصول جو بسیار ضروری است.