مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تغییرات زمانی- مکانی مخاطره گردوغبار در استان کردستان
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها	تحلیل عاملی، سنجنده MODIS ، ماهواره Terra ، شاخص AOD ، گردوغبار، استان کردستان.
چکیده	چکیده امروزه، یکی از پدیدههای مخاطرهآمیز در اغلب کشورهای دنیا پدیده گردوغبار است که کشور گرموخشکی مانند ایران و حتی استانهایغربی آن همچون کردستان، شاهد این پدیده است. بدینمنظور جهت بررسی این مخاطره در استان کردستان، از دادههای گردوغبار 01 ایستگاه سینوپتیک در بازه زمانی 01 ساله ) 0831 تا 0011 شمسی( استفاده شد. با تکنیک تحلیلعاملی، ماههایی که دارای بیشترین تعداد روزهای گردوغبار بودند، شناسایی شد. سپس شاخص عمق اپتیکی گردوغبار ) AOD ( حاصل از سنجنده مادیس ) MODIS ( و ماهواره ترآ ) Terra ) با استفاده از سامانه پردازش تصاویر ماهوارهای گوگلارث انجین ) Google Earth Engine ( مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، پس از اعتبارسنجی این شاخص با روزهای همراه با گردوغبار، روند این شاخص با آزمون من-کندال محاسبه شد و نقشههای پراکنش زمانی- مکانی گردوغبار ترسیم شد. نتایج حاصل از خودهمبستگی فضایی موران نشان داد که گردوغبار استان کردستان، میل به تمرکز و خوشهای شدن در فضا دارد. همچنین نتایج حاکی از این است که پراکنش روزهای گردوغبار در این استان، متاثر از هفت مولفه اصلی است که عامل اول و دوم 08 درصد از پراش تعداد روزهای گردوغبار استان را تبیین میکنند. همچنین ماههای فروردین تا شهریور بیشترین تراکم / به ترتیب؛ 83 و 04 گردوغبار را به خود اختصاص دادهاند. در نیمهشرقی این استان ایستگاههای سقز، دیواندره، بیجار، قروه، دهگلان دارای روند مثبت و افزایشی و در نیمهغربی آن ایستگاههای مریوان، بانه، کامیاران، سروآباد و به ویژه سنندج، روند کاهشی و منفی دارند. همچنین نتایج نشان داد که در سالهای اخیر، گستره بیشتری از استان با روند افزایشی در غلظت هواویزها بهویژه گردوغبارها روبهرو شده است. فصل تابستان و ماههای تیر و مرداد، دارای بیشترین تراکم و غلظت گردوغبار در این استان است و پس از آن، فصل بهار در رتبه دوم قرار دارد. افزایش میزان گردوغبار در این دو فصل میتواند به دلیل استقرار پرفشار جنبحارهای آزور و خشکی هوا به علت کمی رطوبت سطحی در ایران و کشورهای همجوار باشد. بنابراین نتایج پژوهش حاضر میتواند به برنامهریزان شهری و متولیان سلامت جامعه جهت فرهنگسازی و ارتقاء آموزش شهروندان در مقابله با پدیده گردوغبار، بهبود شرایط محیطزیست، شناسایی مناسبترین زمان سفر و آغاز فعالیتهای گردشگری در استانکردستان کمک شایانی نماید.
پژوهشگران	مصطفی طحانی یزدلی (نفر سوم)، فرحناز خرم آبادی (نفر دوم)، سیدمحمد حسینی (نفر اول)