مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل فضایی- ماهواره ای دمای رویه ی زمین در حوضه آبریز سفیدرود
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها	دمای رویه ی زمین، ماهواره مودیس تررا، تحلیل روند، دورسنجی، حوضه آبریز سفیدرورد.
چکیده	امروزه؛ کاربست داده های ماهواره ای- دورسنجی، می تواند دمای رویه ی زمین را که عامل اساسی فرآیندهای فیزیکی سطح زمین در مقیاس منطقه ای و جهانی است و یکی از پارامترهای مهم در تعیین بیلان انرژی زمین در پژوهش های اقلیمی، هیدرولوژیکی و بیولوژیکی است را واکاوی نماید. در نوشتار حاضر برای نیل به این هدف، از داده های روزانه سنجنده مودیس ماهواره تررا برای واکاوی میانگین بلندت مدت ماهانه و روند دمای رویه ی زمین در حوضه آبریز سفیدرود، استفاده شده است. بازه ی زمانی این داده ها، روزانه است و از سال1381 تا 1398 برابر با 6449 روز خورشیدی را شامل می شود. تفکیک مکانی یاخته ها، 1*1 کیلومتری در سیستم شبکه بندی سینوسی است که برای پهنه سفیدرود، 68992 یاخته مکانی استخراج شده است. همچنین جهت تشخیص و آشکارسازی روند دمای رویه ی زمین از آزمون من-کندال استفاده شد. پهنه بندی مکانی دمای رویه ی زمین نشان داد که دمای رویه در این حوضه میل به خوشه ای شدن و لانه گزینی دارد. به طوری که در دوره گرم سال(بهار و تابستان)، گرانیگاه و ثقل افزایشی دمای رویه در بخش های مرکزی این حوضه که منطبق بر مناطق کم ارتفاع و پست حوضه است، انطباق دارد و در دوره سرد سال(پاییز و زمستان)، افت محسوس دما در این بخش ها تشدید می شود. مجاورت بخش های شمالی و غربی این حوضه با گره گاه کوهستانی شمال-غرب از یک سو و همسایگی با کرانه های جنوبی دریای خزر و توپوگرافی البرز از سوی دیگر؛ سبب کاهش دمای رویه در دوره گرم سال و افزایش نسبی دما در دوره سرد سال شده است. همچنین نتایج آزمون روند حاکی از این است که درتمام ماه ها، روند افزایشی معنادار در دمای رویه به ویژه در ماه های تابستان(تیر، مرداد، شهریور به ترتیب با 92/22، 67/11 و 47/13 درصد از مساحت حوضه) و در زمستان(دی، بهمن و اسفند به ترتیب با 35/32، 27/10 و 75/1 درصد از مساحت حوضه) کاملاً مشهود است و ماه های بهار و پاییز دارای روند کاهشی ناچیز در دمای رویه هستند. بیشترین میزان روند افزایشی معنادار مربوط به دی ماه و بیشترین روند منفی معنادار، از آنِ مهر ماه می باشد. به طورکلی؛ 5/89 درصد از مساحت حوضه سفیدرود، بدون روند؛ 22/9 درصد، روند افزایشی و 28/1 درصد، روند کاهشی معنادار در دمای رویه ی زمین را به خود اختصاص داده اند.
پژوهشگران	علیرضا کربلائی درئی (نفر دوم)، سیدمحمد حسینی (نفر اول)